Chè đỗ đãi là đặc sản không thể thiếu trong mỗi mâm cỗ người làng Mỹ Độ.
Món chè này còn gọi là chè kho, được coi là một trong những món ăn truyền thống vào ngày tuần rằm hay dịp lễ tết. Nguyên liệu chính là đỗ xanh, đường kính trắng thêm chút vừng rang, hương va ni, tất cả hoà quện vào nhau tạo nên một món ăn mà từ lâu đã trở thành niềm tự hào của người dân làng Mỹ Độ.
Để có món chè, việc đầu tiên của các bà nội trợ là lựa chọn nguyên liệu gồm: Đỗ xanh loại đẹp, đường kính trắng loại ngon cùng nguyên liệu phụ là mỡ nước rán từ mỡ khổ, hương va ni và vừng (dùng để rắc lên mặt đĩa chè). Dưới bàn tay khéo léo của các bà nội trợ nơi đây, món chè đỗ đãi phải trải qua nhiều công đoạn công phu, tỷ mẩn như: Lựa chọn đỗ, xay vỡ đỗ, ngâm bằng nước ấm hàng giờ đồng hồ rồi đãi sạch vỏ; cho đỗ vào nồi xâm xấp nước cho ngọn lửa vừa phải cho đến khi sôi thì vớt hết lớp bọt phía trên đi, tiếp tục đun tới khi đỗ bắt đầu nhuyễn thì cho đường vào... Kỹ thuật nấu cũng hết sức quan trọng, quyết định đến sự thành công của món chè và đây cũng chính là bí quyết của người làng Mỹ Độ, nó làm cho món chè đỗ đãi Mỹ Độ có hương vị đặc biệt thơm ngon khác hẳn so với món chè tương tự làm ở những nơi khác. Ngoài ra, để có đĩa chè hấp dẫn, khâu múc chè cũng phải có kỹ thuật, phải múc khi nóng đổ đều tay quay tròn trên đĩa để chè thành khuôn, phẳng tròn. Lúc này rắc vừng đã rang chín vàng, sẩy sạch vỏ lên trên mặt đĩa chè. Toàn bộ quy trình chế biến này kéo dài từ 6 - 8 giờ đồng hồ tùy tay nghề của mỗi người.
Công thức của món chè đỗ đãi là: 1 kg đỗ thì cần 1,3 kg đường, nếu thiếu đường, chè sẽ không sánh, dễ vữa khi đổ khuôn. Chè đỗ đãi đạt yêu cầu phải ráo, có độ dai, mềm nhất định. Yêu cầu của một món chè đỗ đãi thành công là phải có vị ngọt thanh, tan nhanh nơi đầu lưỡi.
Việc chế biến đã là một công phu nhưng việc thưởng thức cũng không kém phần cầu kỳ. Sẽ đặc biệt thú vị nếu như ta ăn chè đỗ đãi với xôi vò - loại xôi có thêm đỗ xanh nấu chín, giã nhỏ, nắm thành từng nắm rồi dùng dao thái tơi. Hai thứ đó được ăn lẫn cùng với nhau vừa ngon mát, lại vừa mang tính chất tráng miệng. Chính bởi điều này nên trên bất cứ mâm cỗ cưới hoặc ngày Tết nào của người dân nơi đây cũng đều có 2 đĩa: chè đỗ đãi và xôi vò.
Ngoài ra, người Bắc Giang vẫn còn có thói quen thưởng thức chè đỗ đãi với uống trà sen - một thứ đặc sản khác của vùng đất này vào buổi sớm. Ngoài tác dụng lót dạ, cái vị ngòn ngọt, bùi bùi của chè hòa lẫn với hương thơm thoang thoảng của sen còn làm cho đầu óc, tinh thần ta thoải mái hơn. Đó cũng là cái thú, cái nét rất riêng trong việc thưởng thức chè đỗ đãi.
Ngày nay mặc dù có bao món cao lương mỹ vị nhưng vào mỗi dịp lễ, tết trên mâm cỗ của người làng Mỹ Độ và các vùng lân cận món chè đỗ đãi vẫn được đặt trang trọng như một món tráng miệng khoái khẩu và còn là một món quà quê hấp dẫn bao thực khách khi ghé qua quê hương Bắc Giang./.
>> Vải Thiều Sấy Khô Bắc Giang
>>Cây Vải Thiều Quê Tôi>> Vải Thiều Sấy Khô Bắc Giang
